Eerste Martelaar van die Reformasie

Op reis deur die geskiedenis van die Reformasie, moet ons vir 'n oomblik by Konstanz aandoen. Dit is waar die eerste martelaar van die Reformasie op die brandstapel gesterf het.

Die gebeure is soos volg beskryf: "Buite die stad het sy boeke reeds gebrand. Hy is daarby verby gelei na die brandstapel wat vir hom gewag het. Terwyl die vlamme hom verswelg het, het hy uitgeroep: "Christus, U die seun van die lewende God, wees my genadig!" Nadat hy die gebed 'n derde keer gebid het, het die wind gedraai en is sy stem nie weer gehoor nie."

So het Johannes Hus in 1415 in Konstanz, Duitsland, as eerste martelaar van die Reformasie gesterf.

Hus is in 1369 in Husinec in die Tsjeggiese Republiek gebore en het 'n groot deel van sy loopbaan as dosent aan die Universiteit van Praag en as prediker by die Bethlehem-kapel by die universiteit deurgebring.

Hy het bekend geword vir sy kritiek teen die kerk omdat hy onder meer verkondig het dat die Bybel meer gesaghebbend as die tradisie was, dat die preek die belangrikste deel van die erediens moes wees en dat die kerk die liggaam van Christus is waarvan Christus self die enigste hoof is.

Hus het hom verder veral die argwaan van die kerk op die hals gehaal deur te beklemtoon dat net God sondes kan vergewe en dat aflaatbriewe waardeloos was.

Na uitgerekte geskille met die kerk in Praag, is sy saak na Rome verwys. In 1415 moes hy homself by die Konsilie van Konstanz gaan verdedig. Hy is egter gevange geneem en ter dood veroordeel sonder dat hy ooit die geleentheid gehad het om sy saak te stel.

Meer as 600 jaar later is Johannes Hus se dood een van die bakens op die pad van die Reformasie – in die woorde van een van sy volgelinge steeds "'n oproep tot dissipelskap en 'n lewe van toewyding aan die lewende God".

Geskryf deur Prof Johan van der Merwe (Kerkgeskiedenis-professor aan die Universiteit van Pretoria vir e-Kerkbode).

Die bedeling van die kerk begin

Die vervulling van die Pinksterfees, toe die kerk van Christus sy formele beslag gekry het, was ook vir 'n Sondag bestem: "Dan moet julle tel van die dag ná die sabbat, van die dag af as julle die beweegoffergerf bring – sewe volle weke moet dit wees; tot die dag ná die sewende sabbat moet julle vyfig dae tel; dan moet julle 'n nuwe spysoffer aan die Here bring" (Lev. 23: 15 - 16). Die vervulling van hierdie Ou-Testamentiese fees, ook op 'n Sondag, was die dag toe die Heilige Gees uitgestort is (Hand. 2).

Die Fees van die Eerste Vrugte is dus op die eerste dag ('n Sondag) deur die beweegoffer van die eerstelingsgerf ingelui, en 50 dae later (weer op 'n Sondag) deur die Pinksterfees afgesluit. Pinksterfees beteken letterlik: Die Fees van die Vyfigste Dag.

Ons weet vir seker dat Jesus op 'n Sondag uit die graf opgestaan het, en daardeur die eersteling geword het van dié wat uit die dood opgestaan het (Matt. 28: 1; Joh. 20: 1). Daarna het 40 dae tot op die Donderdag van sy hemelvaart verloop (Hand. 1: 3), en nog 'n verdere tien dae waarin die dissipels op die uitstorting van die Heilige Gees gewag het. Op die vyfigste dag, wat presies met die Ou-Testamentiese Pinksterfees saamgeval het, is die Heilige Gees uitgestort (Hand. 2: 1 - 3). Op daardie Sondagoggend het die bedeling van die kerk begin.

Geskryf deur Prof Johan Malan

John Wycliff

Op reis terug in ons gereformeerde verlede is daar talle persone wat 'n belangrike rol in die geskiedenis gespeel het by wie ons kan aandoen. John Wyclif is een van hierdie mense.

Dié belangrike Engelse hervormer van die laat Middeleeue is omstreeks 1324 gebore. Hy was een van die rolspelers wat die grond vir Luther en die reformasie help voorberei het.

Wyclif is in 1340 na Oxford waar hy met sy teologiese studie begin het. Hy het hom gou die wrewel van die kerk op die hals gehaal toe hy die regering se onteiening van eiendom van korrupte kerkdienaars gesteun het.

Hy het verder gegaan deur kernleerstellinge van die kerk te bevraagteken. Een daarvan was die belangrike transubstansiasieleer. Hy was van mening dat Christus geestelik teenwoordig is in die nagmaal en het verder geleer dat die kerk uit die Here se uitverkorenes bestaan en nie priesters nodig het om as tussengangers tussen hulle en die Here op te tree nie.

Een van die heel belangrikste nalatenskappe van Wyclif was die feit dat hy die kollig weer op die Bybel laat val het. Hy was uitgesproke oor die gesag van die Bybel wat volgens hom nie net nog 'n gesagvolle dokument naas ander was nie, maar wat uitgestaan het bo alle ander bronne.

Hy het dit as die "wet van Christus" beskryf en alle ander dokumente bloot as "takke wat uitspruit uit Christus se wet" beskou. Daarom het hy ook die Latynse Vulgaat in Engels vertaal. Dit het bekend geword as die Wyclif-Bybel.

Wyclif se bydrae tot ons gereformeerde verlede kan opgesom word deur 'n stelling van sy groep ondersteuners, die Lollarde of mompelaars: "Daarom vra ons God in sy wonderlike goedheid om ons kerk te hervorm... tot die volmaaktheid wat dit aan die begin gehad het."

John Wyclif het die eerste tree gegee op die pad waarop Luther later sou loop.

Geskryf deur Prof Johan van der Merwe (Kerkgeskiedenis-professor aan die Universiteit van Pretoria vir e-Kerkbode).