John Wycliff

Op reis terug in ons gereformeerde verlede is daar talle persone wat 'n belangrike rol in die geskiedenis gespeel het by wie ons kan aandoen. John Wyclif is een van hierdie mense.

Dié belangrike Engelse hervormer van die laat Middeleeue is omstreeks 1324 gebore. Hy was een van die rolspelers wat die grond vir Luther en die reformasie help voorberei het.

Wyclif is in 1340 na Oxford waar hy met sy teologiese studie begin het. Hy het hom gou die wrewel van die kerk op die hals gehaal toe hy die regering se onteiening van eiendom van korrupte kerkdienaars gesteun het.

Hy het verder gegaan deur kernleerstellinge van die kerk te bevraagteken. Een daarvan was die belangrike transubstansiasieleer. Hy was van mening dat Christus geestelik teenwoordig is in die nagmaal en het verder geleer dat die kerk uit die Here se uitverkorenes bestaan en nie priesters nodig het om as tussengangers tussen hulle en die Here op te tree nie.

Een van die heel belangrikste nalatenskappe van Wyclif was die feit dat hy die kollig weer op die Bybel laat val het. Hy was uitgesproke oor die gesag van die Bybel wat volgens hom nie net nog 'n gesagvolle dokument naas ander was nie, maar wat uitgestaan het bo alle ander bronne.

Hy het dit as die "wet van Christus" beskryf en alle ander dokumente bloot as "takke wat uitspruit uit Christus se wet" beskou. Daarom het hy ook die Latynse Vulgaat in Engels vertaal. Dit het bekend geword as die Wyclif-Bybel.

Wyclif se bydrae tot ons gereformeerde verlede kan opgesom word deur 'n stelling van sy groep ondersteuners, die Lollarde of mompelaars: "Daarom vra ons God in sy wonderlike goedheid om ons kerk te hervorm... tot die volmaaktheid wat dit aan die begin gehad het."

John Wyclif het die eerste tree gegee op die pad waarop Luther later sou loop.

Geskryf deur Prof Johan van der Merwe (Kerkgeskiedenis-professor aan die Universiteit van Pretoria vir e-Kerkbode).

Die Renaissance

Met die eerste tree op ons reis terug na ons gereformeerde verlede bevind ons ons op die drumpel van die wêreld van die Renaissance. Dit beteken hergeboorte, en is gebruik om die herlewing van die waardes van die klassieke Griekse en Romeinse beskawings aan te dui.

Die groot hergeboorte het aan die begin van die 15e eeu in Italië begin en gedurende die 15e en 16e eeue oor die grootste deel van Wes-Europa versprei.

Dit het plaasgevind in 'n wêreld waarin die mensdom twee groot bedreigings beleef het – die pes wat ook bekend gestaan het as die Swart dood en die Turke. Beide het teen die middel van die 14e eeu op die toneel verskyn.

Builepes het Europa teen ongeveer 1347 getref en binne drie jaar 'n derde van Wes-Europa se bevolking uitgewis. In 1354 het die Moslem-Turke 'n wesenlike bedreiging geword toe hulle Gallipoli ingeneem het en hulle opmars na Europa begin het. Hierdie bedreiginge het die mensdom na 'n nuwe era laat smag.

Die Renaissance het die kerk ook direk geraak en sou die teelaarde word van die reformasie. Volgens oorlewering is die kerk op die drumpel van die Renaissance gekenmerk deur nalatigheid, gebrekkige opleiding, pligversaking en losse sedes onder die geestelikes. Hierdie toestand is deur die meeste lidmate as vanselfsprekend aanvaar.

Wat sake vererger het, is die hoë mate van amptelike goedkeuring wat hierdie wanpraktyke geniet het. Machiavelli, 'n bekende politieke kommentator uit die 15e eeu, skryf byvoorbeeld dat korrupsie al meer toeneem hoe nader jy aan Rome beweeg het. In 1510, sewe jaar voor sy openbare protes, lees ons dat Luther ook diep geskok was na 'n besoek aan Rome.

Die donker omstandighede in Europa op die drumpel van die Renaissance het nie net die samelewing nie, maar ook die kerk voorberei op ’n nuwe era wat sou aanbreek.

Geskryf deur Prof Johan van der Merwe (Kerkgeskiedenis-professor aan die Universiteit van Pretoria vir e-Kerkbode).

Verklaring van die Algemene Sinode

Liewe lidmaat

Die NG Kerk as instelling wil nie in party-politiek betrokke raak nie. Tog kon ons oor die afgelope jare nie swyg wanneer die president en regeringslui so optree dat dit die vrede, versoening en geregtigheid van ons mense in gedrang bring nie. Die kerk het immers 'n profetiese roeping om geregtigheid na te jaag en om veral die stem te wees vir die magteloses en die wat deur beleid en sisteme buite rekening gelaat word of benadeel word.

Die NG Kerk het daarom die afgelope jare saam met die ekumeniese kerk in Suider-Afrika profeties geprotesteer teen verskeie vergrype van die regering en in die besonder teen die optrede en leierskap van die president, mnr. Jacob Zuma. Die NG Kerk is 'n baie aktiewe lid van die Suid-Afrikaanse Raad van Kerke wat reeds oor die laaste jare aktief en aanhoudend protesteer teen magsmisbruik en korrupsie in die regering. Die NG Kerk neem ook aktief deel aan die National Church Leaders Forum, tans onder leiding van Aartsbiskop Thabo Makgoba van die Anglikaanse Kerk. Ons het ook bande met die South African Christian Leaders Initiative (SACLI) en The Evangelical Alliance of South Africa (TEASA) met wie ons ten nouste saamwerk in ons protes teen magsmisbruik. Verder is daar die Tussen Kerklike Raad, 'n verband tussen die NG Kerk, die Nederduitsch Hervormde Kerk van Afrika, en die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika. Saam met al hierdie liggame het ons die afgelope jare ernstige protes aangeteken en ons profetiese stem laat hoor.

Mnr. Zuma het meestal verkies om nie met die hoofstroom kerke te praat nie. Vertoë om met hom 'n afspraak te kry, is dikwels geïgnoreer of lank uitgestel. Mnr Zuma het vroeg in sy presidentstermyn self 'n aantal kerklikes geïdentifiseer van wie hy advies sou aanvaar. Hy het egter binne 48 uur na sy afdanking van Minister Nhlanhla Nene as minister van finansies op 9 Desember 2015, 'n onderhoud met leiers van die SARK toegestaan. Hy was immers diep in die moeilikheid. Tydens die lang en indringende gesprek is groot druk op hom geplaas om sy posisie as president te heroorweeg. Hy het egter voortgegaan met sy soort leierskap en bestuur van sake. Na die bevinding van die Konstitusionele Hof oor sy aandadigheid aan die Nkandla-fiasko en die feit dat hy nie sy grondwetlike verpligtinge nagekom het nie, is daar weereens uit die genoemde kerklike kringe baie druk op hom en die regering geplaas. Die NG Kerk moderatuur het toe reeds ons stem by ander kerklike liggame gevoeg dat hy behoort te bedank.

Mnr. Zuma se verhouding met mnr. Pravin Gordhan, Minister van Finansies en sy adjunk, mnr. Mecbisi Jonas was uit die staanspoor kompleks. Verdagte pogings om Mnr. Gordhan te diskrediteer het groot reaksie in die geld- en finansiële markte ontketen. Dit het al meer duidelik geword dat Mnr. Zuma se leierskap en aanslag die land baie geld en werksgeleenthede kos. Die Ministerie van Finansies en Tesourie het gelukkig in die pad gestaan van 'n groot aantal van Mnr. Zuma se planne. Toe Mnr. Jonas die beskuldiging maak dat hy op 23 Oktober 2016 deur die Gupta familie geld aangebied is om Mnr. Nene as minister van finansies te vervang, was die slagordes opgestel. Mnr.Zuma se weerstand teen samewerking met die Openbare Beskermer en die regsproses wat uit haar voorlopige bevindinge oor 'n moontlike staatskaping voortgespruit het, het die geloofwaardigheid van die regering en die leierskap van die ANC nuwe laagtepunte laat bereik.

Die kerk (ekumenies) het so gereeld as moontlik beswaar gemaak teen Mnr. Zuma se optrede. Alle vertoë het klaarblyklik op dowe ore geval. Reeds op 19 Mei 2016 het die moderatuur van die NG Kerk aan Mnr. Gordhan 'n persoonlike brief van ondersteuning vir sy standpunte en etiek gestuur. Dit het gevolg nadat hy onder geweldige druk was en gevra het vir publieke steun. Die brief het wyd byval gevind. Op 19 Oktober het Mnr. Gordhan en Mnr. Jonas die Nasionale Kerkleiers Forum in Johannesburg in sy vertroue geneem oor die druk waaronder hulleself, die Departement van Finansies en Tesourie verkeer. Sy weergawe van die werklikheid was baie sorgwekkend.

Mnr. Zuma se besluit om sy kabinet te skommel en Mnre. Gordhan en Jonas af te dank, ander ministers oor wie daar selfs deur die hof bevind is dat hulle bevoegdheid tekort skiet, te behou en ministers in portefeuljes wat diepte kennis van die spesifieke veld waarvoor hulle verantwoordelik sal wees, vereis, aan te stel, sonder dat hulle enige agtergrond van die veld het, plaas die land in ‘n geloofwaardigheids- en bestuurskrisis. Dit laat ook die staat besonder kwesbaar vir manipulasie en uitbuiting in 'n tyd waarin daar meer as net gerugte van misbruik en korrupsie is. Dit is daarom geen wonder dat Standard & Poor die land se kredietstatus afgegradeer het nie, met al die skadelike gevolge.

Die moderatuur van NG Kerk het in die laaste aantal dae sedert die kabinetskommeling, as deel van die ekumeniese kerk, weereens ernstige beswaar aangeteken teen Mnr. Zuma se optrede. Die ekumeniese liggame in SA waarby ons aansluiting vind en waaraan ons behoort, is onthuts oor Mnr. Zuma se optrede en ondersteun verantwoordelike verset teen sy leierskap. Ons het onder meer saam met SACLI 'n dringende beroep gedoen op ANC parlementslede om nou hulle leiers verantwoordbaar te hou vir die enorme skade wat ons land aangedoen is. Ons het ook saam met ander kerke 'n beroep gedoen op die regerende en opposisie partye om drasties op te tree om die geloofwaardigheid van ons land te herstel.

As moderatuur wil ons graag alle lidmate aanmoedig om alle moontlike demokratiese maatreëls saam met ander landsburgers in te span in verset teen die misbruik van mag deur die politieke leiers van ons land. Ons wil egter ook Christene oproep om hulle waardigheid te behou en veral so op te tree dat dit steeds Christus se liefde en vrede waardig sal wees. Dit is nou die tyd vir gelowiges om met ons optrede van die lewende hoop in Christus te getuig. Mag die Heilige Gees vir ons almal in hierdie tyd 'n verbeelding gee vir 'n land waarin mense versoenend en menswaardig saam leef en werk, en waar, soos Amos 5:24 sê, die reg aanrol soos watergolwe en geregtigheid soos 'n standhoudende stroom.

Ons roep ook hiermee ons lidmate op om saam met ons toegewyd en dringend vir ons land en ons leiers te bid. Mag Hy dan ons land begenadig met leiers met 'n visie wat tot almal se voordeel strek.

Vriendelike groete

Nelis Janse van Rensburg

Namens die Moderatuur van die Algemene Sinode

Nederduitse Gereformeerde Kerk